Cultuurverschillen: Mijn katholieke Venezolaanse schoonfamilie

‘Bendicion viejita,’ zegt mijn vriend altijd wanneer hij met zijn moeder in Venezuela belt. Vier jaar geleden kende ik het woord ‘bendicion’ niet, en ging ik er van uit dat het een begroeting was. ‘Hoi oudje,’ zou zijn openingszin dan zijn. Ik moest er wel om lachen. Maar na een paar keer vroeg ik het toch, wat betekent bendicion nou? Ik kwam er achter dat het ‘zegen mij’ betekent. Ik was een beetje stil, ik ben niet wereldvreemd, maar dat ‘zegen mij’ was nieuw voor mij.

Venezuela is een zeer vroom land. Zo’n 95% van de bevolking is rooms-katholiek. Overal zie je gelovige uitingen op straat, in auto’s en in winkels. Bendicion vraag je aan ouderen waar je respect voor hebt, ontdekte ik. Mijn vriend vraagt dit dus aan zijn moeder, en zijn neefjes en nichtjes vragen weer bendicion aan hem.

‘Que Dios te bendiga,’ dat God je zegent of ‘que Dios te cuide’ dat God voor je zorgt, is een van de antwoorden die je dan geeft. Als iemand niet op jouw bendicion reageert is dat best wel iets groots, het is een afwijzing. En hoewel mijn vriend niet gelovig is, is hij wel zo opgevoed en is dit voor hem vooral een onderdeel van zijn cultuur, liefde en respect.

Een paar maanden later, na de eerste whatsapp gesprekjes met mijn zwager, kwam ik er achter dat veel dingen in de handen van god lagen. ‘Wij komen met kerst volgend jaar,’ zei ik tegen hem. Si Dios quiere. Nee, niet als god het wilt, wij willen het dus het gebeurt, wilde ik dan vaak zeggen.

In 2012 ging ik dan eindelijk naar Venezuela. Ik ontmoette zijn familie in het echt, en zijn neefjes en nichtjes waren direct erg lief. Ik was onderdeel van de familie en de kinderen van zijn broers vroegen mij dan ook bendicion. Eerst verstond ik het niet goed, en daarna wist ik niet zeker of ze het echt hadden gevraagd. Ik kon het mij niet voorstellen. Waarom zou je willen dat ik jou zegen? Ik ben toch geen pastoor? Maar toch vroegen ze het echt.

Ik heb er helaas nooit iets op teruggezegd, ik kreeg het echt niet over mijn lippen. Het voelde zo nep, hypocriet. Ik wens zijn familie het allerbeste, maar God heeft hier voor mij niets mee te maken. Ik geloof niet in hun God. Elke keer nam ik het mij voor het wél te zeggen, maar het is nooit gelukt. Que Dios te bendiga, que Dios te cuide. Ik oefende en oefende het elke keer, maar op het moment dat ze het vroegen, kreeg ik het er niet uit. Waarom niet?

Vanochtend sprak ik met mijn schoonmoeder. Ze was heel erg lief en ze hoopte dat God mij zegende, mij zou belonen voor al het goeds dat ik doe, en ze gaf mij nog meer lieve goddelijke verwensingen. Ik heb dankjewel gezegd, maar hier hoor je dus eigenlijk amen op te zeggen. Anders is het alsof iemand zegt ‘ik hou van jou’ en je zegt dankjewel terug. Nóg weer iets om te oefenen. Inmiddels ben ik erachter dat ‘amen’ een akkoord is. Dit wetende, geloof ik dat ik het de volgende keer wel kan zeggen.

Nu pas begrijp ik wat men bedoelt als men het over cultuurverschillen heeft. Maar in het land waar voodoo en hekserij samengaan met het geloof, waar je de vis direct uit de rivier op je vuurtje gooit, waar meisjes voor hun vijftiende verjaardag een borstvergroting krijgen, waar je ‘hey zwartje’ tegen een gekleurde persoon zegt maar waar iedereen gelijk is, het land met de meeste miss-worlds, het land waar het communisme al jaren bijna zege viert, waar ze je doodschieten voor een fiets, waar geen basisproducten te krijgen zijn, het land met de grootste olievoorraad ter wereld, in zo’n land met zo veel ‘cultuurshocks,’ moet een ‘que Dios te bendiga’ voor mij toch niet zo moeilijk zijn?

De plek waar Maria verscheen in 1651, en de Indianen opriep naar de ‘blanken’ (Spaanse kolonisten) te gaan om zich te laten dopen om zo in de hemel te komen. -Guanare, Venezuela